ЗАВИЧАЈНО УДРУЖЕЊЕ ПУСТОРЕЧАНА

Клуб Пусторечана у Нишу

Следећи текст је преузет делимично са сајта општине Бојник. Очекујемо допуну и побољшљње овог садржаја.

ПОЉОПРИВРЕДА  

   Opština Bojnik ima 19.614 ha poljoprivrednog zemljišta, što čini 74,4% ukupnih površina, od toga:

• Oranice i bašte 13.324 ha                      (67,93%)

• Voćnjaci 1.116 ha                                  ( 5,69%)

• Livade i pašnjaci 4.701 ha                     (23,97%)

• Vinogradi 463 ha                                    ( 2,36%)

     U strukturi proizvodnje i dalje dominira gajenje žitarica, sa tendencijom da se više proizvodi krmno i povrtno bilje. Površine pod voćnjacima se povećavaju, dok je stočarstvo u zaostatku. Poljoprivredno zemljište je uglavnom u privatnom posedu. DP "Pusta Reka"-Bojnik je najveća poljoprivredna organizacija u ovom kraju, trenutno u procesu privatizacije i sa obustavljenom proizvodnjom.

    Ratarstvo je vekovima bilo najvažnija grana poljoprivrede. Velike površine su cesto ostajale neobrađene ili je obrada bila relativno loša. U tom smislu, često se postavljalo pitanje rentabilnosti ratarske proizvodnje. Orjentacija koja je danas prisutna u pogledu ratarstva, odnosi se na činjenicu, da je prioritet negovati ratarske kulture u funkciji proizvodnje stočne hrane.

     Najveći značaj, u okviru stočarstva ima živinarstvo, s obzirom na rentabilnost proizvodnje i u odnosu na njegov značaj u ishrani stanovništva. Društveno preduzeće "Elan" ima živinarsku farmu sa 200.000 koka nosilja, koja je jedina u funkciji u formi zakupa.

     Voćarstvo u ovom kraju ima mogućnosti za revitalizaciju, s obzirom na činjenicu da se samo pre desetak godina ovde proizvodilo više hiljada tona voća (šljive, višnje, kruške, jabuke..). Razvoj voćarstva, morao bi biti praćen razvojem mini sušara, što bi dalo jednu novu dimenziju proizvodnji zdrave hrane na ovom području.

     Šumarstvo i lov su takode značajne grane poljoprivrede u Pustoj Reci. Na području Opštine Bojnik ima 5.100 ha šume i šumskog zemljišta.

     Lov je do sada imao sportsko-rekreativni karakter, bez posebne brige za očuvanje, obnavljanje i priraštaj divljači sa određenim komponentama privredne aktivnosti. Lovačka organizacija ima više od 500 obučenih lovaca sa lovištem površine 26.388 ha.

ИНДУСТРИЈА

     Iako je industrija dugo vremena imala prioritet, u "Pustoj reci" se nije uspešno razvijala. Prehrambena industrija na bazi razvijene poljoprivredne proizvodnje u Bojniku ima primarno mesto. Svakako jedno od najznačajnijih preduzeća u ovom smislu jeste preduzeće AD "Mlinpek" - Bojnik, koje je trenutno u postupku privatizacije.

    Druga značajna prevredna grana za ovo područje jeste proizvodnja građevinskog materijala. Građevinarstvo predstavlja tradiciju većine Pustorečana. Po tradiciji, stanovnici sa ovih područja često odlaze na rad van svog mesta boravka kako bi zidali na drugim mestima. DP IGM "Toza Dragović" Bojnik je svakako najpoznatije preduzeće koje je vezano za građevinarstvo na Opštini Bojnik, regisrtovano za proizvodnju građevinske opeke.

     Drvna industrija - PP "Radan gora" poseduje solidnu sirovinsku bazu i izgrađene kapacitete za proizvodnju drvene ambalaže i rezanu građu.

     Planovi Opštine u pogledu industrije se ne donese zbog ukidanja nadležnosti opštine u ovoj sferi, ali se političkim posredovanjem kod nadležnih državnih organa utiče na unapređenje rada:

• Kapaciteta metalo-prerađivačke industrije (dva pogona), nesamostalne proizvodne jedinice u sastavu "Utenzilije" i 21. maja iz Beograda;

• Proizvodnje građevinskog materijala "Toza Dragović" iz Bojnika;

• Kapaciteta tekstilne industrije DOO "Centro Bambi" - Donje Konjuvce;

• Prerade drveta "Radan gora" Bojnik;

• Industrijske hladnjače "Ulpin-Maneks";

• Mlinsko pekarskih kapaciteta;

• "Inos-Boeks";

     Vlasnička i organizaciona transformacija,preduzeća i pogona je neophodan preduslov za njihovo uspešnije poslovanje i razvoj.

Radan planina

     Po mnogima, jedna je od najlepših planina Srbije. Pripada rodopskom planinskom sistemu. Geološka osnova je od silikatnih stena paleozojske starosti sa kristalastim škriljcima. Najviši vrh Šapot 1.409 m. Okružena je vencem planina: Pasjačom, Vidojevicom, Rgajskom, Sokolovicom, koje je štite od hladnih, vlažnih struja sa severne i zapadne strane. Na istoku i jugu se otvara u pustorečku kotlinu, gde je izložena jačem sunčevom zagrevanju, što uslovljava topliju i blažu klimu. To je proizvelo svojevrstan fenomen, jer se hrastov pojas sa klasičnih 700 m podiže na 800 –900 m nadmorske visine, što omogućava prijatan boravak turista na ovim visinama. Raznovrstnost vegetacije Radana, posebno brojne reliktne (ostaci tercijalne prašume) i endemične biljne vrste na uskom prostoru predstavljaju pravi botanički vrt. Ova je planina istinski čovekov mir i zdravlje, prava vazdušna banja.

Jezero "Brestovac"

     Hidroakumulacija "Brestovac" izgrađena je na Pustoj reci uzvodno od Gornjeg Brestovca, 12 km zapadno od Bojnika, na 312 m nadmorske visine. Jezero dužine 2.800 m je smešteno u agrarno-prirodnom pejzažu, okruženo niskom devastiranom šumom i livadama. Površina vodenog ogledala je 80 hektara. Obalska linija predstavljena je sa nekoliko poluostrva, jednim rtom i dva zaliva. Jezero "Brestovac" sa neposrednim okruženjem Radan planine pruža izuzetne uslove za razne vidove turizma: izletničkog, rekreativnog, đačko-omladinskog, ribolovnog i mnoge druge. Oaza jezerskog mira i tišine omogućava odmor i uživanje, oporavak i rekreaciju. Iznad brane, na mestu zvanom "Kamen" još od davne 1946. godine meštani Gornjeg Brestovca i šire okoline redovno izlaze na "Prvomajski uranak", dok se prethodnog dana 30. aprila u večernjim časovima loži logorska vatra na mestu zvanom "Nad selo". Ove narodne svetkovine propraćene su muzikom, najčešće duvačkim orkestrom i bogatom trpezom.

Lovni turizam

     Na Radanu je registrovano 1.838 vrsta biljaka i životinja, što ukazuje na izuzetno veliki potencijal područja. Radan je značajno područje ptica u Srbiji, pa i u Evropi, jer listu ptica čini ukupno 99 vrsta, od kojih 55 su od međunarodnog značaja. Na širem području Radana zabeleženo je 29 vrsta sisara (zec, vuk, šakal, lisica, divlja mačka, kuna, divlja svinja, srna i druge). Lovačko udruženje "Bojnik" korisnik je loviša "Radan" od 1994. godine, koje obuhvata celokupnu teritoriju opštine Bojnik od oko 264 km 2 , sa rezervatom od 5.009 ha. Uz angažovanje lovaca renoviran je Lovački dom na Radanu. Za uspešan rad i unapređenje lovstva uduženje "Bojnik" je od strane Lovačkog saveza Srbije dobilo 1996. godine Plaketu sa zlatnim ordenom. Značajne prihode ostvaruje od inostranih turista za lov na prolazne divljači (golub, grlica, prepelica), kao i prodajom jarebica. Udruženje vodi plansku brigu razmnožavanja, unošenja žive divljači, odstrela i prirodnih gubitaka divljači (srneća divljač, divlja svinja, zec, fazan i poljska jarebica). Na prostoru lovišta "Radan" redovno dolaze domaći gosti iz Vojvodine, Zaječara i drugih mesta, kao i međunarodni gosti iz Italije i Grčke.

Ribolovni turizam

     Riblji fond jezera "Brestovac" izuzetno je bogat i čine ga: šaran (divljak, golać i jezerski), linjak, štuka, deverika, bodorka, karaš, babuška, amur, tostolobik beli i sivi, som, klen, belica i mrena. Od 1994. godine održavaju se savezna i republička pionirska takmičenja na jezeru u lovu ribe na plovak i bacačke discipline. Poribljavanje jezera od 1994. godine vrši Zajednica Južna Morava II iz Niša (te godine Udruženje sportskih ribolovaca "Bojnik" postaje član ove zajednice). Udruženje sportskih ribolovaca "Bojnik" poseduje i školu za osposobljavanje mlađih kategorija lociranu na samom jezeru u ribarskom domu, a raspolaže i kampom. Svake godine dolaze izviđači iz raznih gradova Srbije posebno Trstenika koji se bave izviđanjem terena i ribolovom, ne krijući zadovoljstvo izazvano lepotom i bogatstvom prirode ovog podneblja.

Eko-ruralni turizam

     Ruralni (seoski) turizam brdsko-planinskih prostora opštine Bojnik je izvanredan turistički potencijal, zbog očuvanih prirodnih vrednosti (ekološke oaze) i raznovrsnosti etno-kulturne baštine. Kult gosta u tradiciji kao osnove gostoprimstva i kvalitet prirodnog okruženja ruralnog prostora jesu SPOJ PRIRODE I TRADICIJE, tj. lokalni pečat autentičnosti i atraktivnosti radanskog podneblja.

Kulturno-istorijska baština

          Na prostorima opštine Bojnik graditeljsko, spomeničko i duhovno nasleđe seže u daleku istorijsku prošlost. To dokazuju brojni ostaci crkava, gradova utvrđenja i vodovoda iz ranovizantisjkog i srednjevekovnog perioda.

    Pored spomenika i spomen ploča žrtvama II svetskog rata i borcima I Južnomoravske brigade i Jablaničkog partaizanskog odreda, posebno se ističe Spomen groblje u Bojniku gde je 17. februara 1942. godine streljano preko 500 žitelja Bojnika i Dragovca.

Kulturno-zabavna manifestacija

     Pustorečko kulturno leto ("Pustorečki dani") je manifestacija koja se u Bojniku održava tradicionalno od 1991. godine, u periodu od 26. jula (Sabor Sv. Arh. Gavrila) do 02. avgusta (Sv. prorok Ilija). Bogat kulturno-umetnički i zabavni program obuhvata: izvorno-narodno stvaralaštvo, reviju duvačkih orkestara, pozorišne, literalne, muzičke i filmske predstava i sportsko-rekreativne priredbe. duvački orkestri, nadasve poznat orkestar Fejata Sejdića je muzički brend opštine Bojnik. Uživanje u pesmi i igri nije kompletno bez uživana u gastronomskim specijalitetima: šljivovici, siru, paprici, hlebu u crepulji, roštilju. A sve to zajedno, zavijeno je u mirise radanskih šuma i čari netaknute prirode. Pa ko zna da uživa, neka izvoli.

Suveniri

     Tradicija u izradi suvenira, stara preko dve decenije, svakako je deo etnografske osobenosti stanovništva Bojnika. Neiscrpna moć stvaranja Miodraga Vojinović iz Stuble i brojni radovi: slike, ikone i figurice (tehnika duborez u drvetu lipe) zaslužuje posebnu pažnju. Kupovina suvenira moguća je tokom cele godine.

     Turistička ponuda Skupštine opštine Bojnik sa sloganom SPOJ PRIRODE I TRADICIJE, završava se otvorenim pozivom gostoprimljivog domaćina koji poručuje: "Od modrina radanskih visova i ljubičice bi se postidele".